Hiểu đúng về huyết áp – Chìa khóa bảo vệ sức khỏe tim mạch

Huyết áp là một trong những chỉ số cơ bản nhưng cực kỳ quan trọng để đánh giá tình trạng hoạt động của tim và hệ tuần hoàn. Mỗi khi đo huyết áp, bạn sẽ thấy hai con số: huyết áp tối đa (systolic) và huyết áp tối thiểu (diastolic). Nắm rõ ý nghĩa của các chỉ số này không chỉ giúp bạn hiểu hơn về sức khỏe của mình mà còn là bước đầu để phòng ngừa hoặc kiểm soát các bệnh lý nguy hiểm liên quan đến huyết áp.

Bài viết này sẽ giúp bạn tìm hiểu rõ hơn về huyết áp là gì, các mức huyết áp cơ bản, những nguy cơ tiềm ẩn khi huyết áp bất thường và cách chăm sóc sức khỏe tim mạch một cách chủ động.

Huyết áp là gì?

Huyết áp là lực mà dòng máu tạo ra khi chảy qua các động mạch trong lúc tim bơm máu đi khắp cơ thể. Mỗi nhịp tim co bóp tạo ra áp lực lên thành mạch – đó chính là huyết áp. Thông qua chỉ số này, ta có thể đánh giá tình trạng hoạt động của hệ tim mạch, đặc biệt là phát hiện sớm các bất thường như tăng huyết áp hoặc hạ huyết áp.

Hai chỉ số quan trọng khi đo huyết áp:

Huyết áp tối đa (Systolic): Là áp lực trong động mạch khi tim co bóp đẩy máu đi. Đây là chỉ số cao nhất trong chu kỳ tim.
Huyết áp tối thiểu (Diastolic): Là áp lực khi tim trong trạng thái nghỉ ngơi giữa hai nhịp đập – thể hiện áp lực thấp nhất trong lòng mạch.

Thông thường, kết quả đo huyết áp được thể hiện dưới dạng tỷ lệ Systolic/Diastolic, ví dụ như 120/80 mmHg.

Ý nghĩa các mức huyết áp

Để hiểu rõ tình trạng sức khỏe của mình, bạn nên biết những khoảng giá trị huyết áp thường gặp và ý nghĩa của chúng:

Huyết áp bình thường

Tối đa: < 120 mmHg
Tối thiểu: < 80 mmHg

Đây là mức huyết áp lý tưởng, cho thấy hệ tim mạch đang hoạt động ổn định.

Huyết áp cao (Tăng huyết áp)

Tối đa: ≥ 130 mmHg
Tối thiểu: ≥ 80 mmHg

Nếu không kiểm soát, huyết áp cao có thể dẫn đến biến chứng nguy hiểm như tai biến mạch máu não, nhồi máu cơ tim, suy thận…

Huyết áp thấp (Hạ huyết áp)

Tối đa: < 90 mmHg
Tối thiểu: < 60 mmHg

Thường gây cảm giác chóng mặt, mệt mỏi hoặc ngất. Nếu kéo dài có thể ảnh hưởng đến chất lượng sống.

Huyết áp bình thường cao

Tối đa: 120–129 mmHg
Tối thiểu: < 80 mmHg

Đây là “vùng cảnh báo”, chưa được xem là cao huyết áp, nhưng bạn nên điều chỉnh lối sống để phòng ngừa tăng huyết áp thực sự.

Tăng huyết áp và những hệ lụy nghiêm trọng

Tăng huyết áp (thường từ 140/90 mmHg trở lên) là một trong những “kẻ giết người thầm lặng”, vì nó có thể tiến triển âm thầm trong nhiều năm mà không có dấu hiệu rõ rệt, nhưng lại gây tổn hại lớn:

Đột quỵ: Huyết áp cao làm tăng áp lực lên mạch máu não, dẫn đến vỡ hoặc tắc nghẽn mạch.
Nhồi máu cơ tim: Do ảnh hưởng đến động mạch vành.
Tổn thương thận: Áp lực máu cao làm hỏng các mạch máu nhỏ trong thận.
Ảnh hưởng thị lực: Mạch máu ở đáy mắt dễ bị tổn thương, gây suy giảm thị lực.
Một số nguyên nhân gây tăng huyết áp:
Di truyền
Ăn nhiều muối, chất béo xấu
Thừa cân – béo phì
Ít vận động
Căng thẳng kéo dài

Hạ huyết áp – Khi máu không đủ để nuôi cơ thể

Dù ít được chú ý hơn, nhưng huyết áp thấp cũng có thể khiến bạn cảm thấy mệt mỏi, chóng mặt, thậm chí ngất xỉu nếu không xử lý kịp thời.

Triệu chứng thường gặp:

Hoa mắt, mất thăng bằng
Mệt mỏi kéo dài
Đầu óc choáng váng khi thay đổi tư thế
Nguyên nhân phổ biến gây hạ huyết áp:
Cơ thể mất nước (do nôn, tiêu chảy, ra mồ hôi nhiều)
Một số bệnh tim mạch
Thiếu dưỡng chất như vitamin B12, acid folic
Tác dụng phụ của thuốc (đặc biệt là thuốc lợi tiểu, thuốc trầm cảm)

Tóm lại:

Huyết áp là chỉ số dễ theo dõi nhưng lại mang giá trị to lớn trong việc chăm sóc sức khỏe tim mạch. Việc hiểu và theo dõi huyết áp định kỳ giúp bạn chủ động phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm. Hãy kết hợp chế độ ăn uống khoa học, tập thể dục đều đặn và quản lý căng thẳng để giữ huyết áp luôn ổn định và trái tim khỏe mạnh.

Xem thêm:

Quy trình vận hành máy xét nghiệm máu lắng chi tiết từ kỹ thuật viên

Chỉ số HGB trong máu là gì? HGB bao nhiêu là nguy hiểm

Cách lựa chọn máy xét nghiệm sinh hóa tốt

tháng 6 24, 2025